آشکار سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده ازداده های سنجش از دور بر اساس شبکه عصبی و فازی (مطالعه موردی : دشت بیرجند)

چکیده تغییرات کاربری اراضی، به عنوان تغییرات برگشت ناپذیری تلقی می شوند که محرک بروز دگرگونی های زیست-محیطی در جهان شناخته شده است. نتایج حاصل از آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از نیازهای اساسی دراتخاذ سیاست های مدیریت منابع طبیعی محسوب می گردد. از آنجا که این تغییرات در مقیاس وسیع صورت می گیرد بی گمان بدون بهره گیری ازفناوری های نوین در مطالعات محیطی برآورد دقیق، صحیح، سریع و اقتصادی این تغییرات غیرممکن می باشد. هدف از این پژوهش آشکارسازی تغیرات کاربری اراضی دشت بیرجند به روش آشکارسازی پس از طبقه بندی در بازه زمانی 1365 تا 1389 با استفاده از تصاویر سنجندهtm ماهواره لندست بوده است. جهت طبقه بندی تصاویر از دو روش شبکه عصبی مصنوعی با الگوریتم آموزشی پس انتشار خطا و روش فازی استفاده گردید. نتایج نشانگر رخ داد تغییرات اساسی در منطقه دشت بیرجند می باشد. بیشترین تغییرات مربوط به افزایش اراضی رها شده و آیش در حدود 378 درصد است به طوری که از 2704 هکتار در سال 1365 به 12950 هکتار در سال 1389 افزایش یافته است. اراضی دیم بیشترین سهم را در تبدیل به اراضی رها شده دارا بود. اراضی شهری و مسکونی نیز در حدود 219 درصد نسبت به 24 سال گذشته خود افزایش یافته است، به طوری که 137 هکتار از اراضی دیم، 2878 هکتار از کلاس مراتع، 168 هکتار از اراضی کشاورزی آبی و باغات در سال1365 به مناطق شهری و مسکونی در سال 1389 تغییر کاربری یافته است. کشت دیم در بازه زمانی مورد مطالعه در حدود 61 درصد کاهش داشته است که بدون شک علت آن وجود پدیده خشکسالی است. اراضی کشاوزی آبی و باغات نیز افزایش حدود 17 درصدی داشته است. نتایج حاصل از ارزیابی صحت طبقه بندی نیز حاکی از آن است که روش شبکه عصبی قابلیت بالاتری در طبقه بندی داده های ماهواره ای نسبت به روش فازی درمنطقه مورد مطالعه دارابوده است.